Rośliny o jadalnych kwiatach, które rosną w naszych ogrodach cz. 2.

Pałka szerokolistna (Typha latifolia), fot. G. Fiedorowicz

Pałka szerokolistna (Typha latifolia) jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na świecie. Jadalne są wszystkie części pałki, zaczynając od kłączy poprzez pędy i liście a skończywszy na kwiatach. Warto wspomnieć, że gatunek ten był wykorzystywany kulinarnie już paleolicie. Kwiaty co celów kulinarnych najlepiej zbierać w momencie ich wychylania się spod liści (im młodsze, tym lepsze). Nadają się do zapiekania np. w sosie beszamelowym. Młode pędy były nazywane „kozackimi szparagami”. Kłącza największą wartość odżywczą mają do jesieni do wiosny. Można je jeść na surowo, ugotowane lub po wysuszeniu przerobione na mąkę. Również pyłek kwiatowy, który nie ma właściwości uczulających, może być wykorzystywany jako dodatek do mąki.

Liliowiec (Hemerocallis sp.) jest często spotykany w naszych ogrodach. Dziko rosnące liliowce możemy spotkać w Południowej Europie i Azji, gdzie jest specjałem kuchni chińskiej. Jadalne są wyrośnięte pąki kwiatowe oraz płatki już otwartych kwiatów. Mają one smak przypominający słodkie szparagi z lekko cebulowym posmakiem. Najlepiej spożywać je przegotowane: smażone, duszone, gotowane lub marynowane. Pasują dobrze do mięs, zup. Marynowane pąki liliowca można czasami kupić w sklepach z egzotyczna żywnością. Warto pamiętać, że świeże kwiaty mogą powodować pewne dolegliwości żołądkowe. Jest to cecha osobnicza i dla pewności zalecane jest najpierw spróbowanie niewielkiej ilości świeżych kwiatów. Obgotowane liliowce są całkowicie bezpieczne. 

Funkia (Hosta sp.) jest obecnie uprawiana głównie jako odmiany o mieszańcowym pochodzeniu, różniące się wielkością (od 5 do 240 cm) oraz ubarwieniem liści. Jadalne są młode liście (kwiecień-maj). Można je spożywać na surowo lub grillowane czy gotowane. Dla ciekawych polecam poszukanie przepisów na gołąbki zawijane w liście funkii. Jadalne są również kwiaty. Mają one smak przypominający sałatę ale z słodką niespodzianą w postaci nektaru. Można stosować je jako dodatek do surówek lub nadziewać np. twarożkiem. 

Jukka karolińska (Yucca filamentosa) jest gatunkiem pochodzącym z południowo-wschodnich stanów USA. Jest to najbardziej mrozoodporny gatunek jukki, który w naszych warunkach klimatyczny z powodzeniem jest uprawiany w ogrodach. Kwiaty ze względu na dużą zawartość saponin nie nadają się do spożycia na surowo. Należy je obgotować (około 10 min.) i zlać wodę. Dopiero po takiej wstępnej obróbce można je smażyć, dusić np. z warzywami czy dodać do jajecznicy. Czasami można u nas spotkać odmiany o słodkich kwiatach (mniejsza zawartość saponin), wtedy możemy je spożywać na surowo. 

Floks (płomyk) wiechowaty (Phlox paniculata) to gatunek pochodzący z Ameryki Północnej, od dawna uprawiany w naszych ogrodach. Jadalne kwiaty mają barwę od białej przez różową, czerwona, purpurową do niebieskiej, często są wielobarwne. Mają słodki smak z mocnym korzennym posmakiem. Można je zbierać od lipca do września. Kwiaty floksa nadają się jako dodatek do deserów lub sałatek. Można spożywać je na surowo.  

Cykoria podróżnik, fot. G. Fiedorowicz

Cykoria podróżnik (Cichorium intybus) to gatunek często spotykany na poboczach dróg, ubogich łąkach, ugorach; na podłożu kamienistym i piaszczystym. Ma jadalne nie tylko kwiaty ale i młode listki oraz korzeń. Niebieskie kwiaty mają gorzkawy smak i nadają się głównie do dań wytrawnych. Kwiaty cykorii (podobnie jaki i ziele) działają nawilżająco, odtruwająco, przeciwzapalnie, łagodnie moczopędnie. Ostatnio prowadzone badania potwierdziły pewne właściwości przeciwnowotworowe. Suszony i prażony korzeń cykorii siewnej (C. intybus var. sativum) wykorzystywany jest do produkcji kawy zbożowej. Zawarta w nim inulina podczas prażenia przekształca się w związek o aromacie przypominającym kawę. 

Lebiodka, fott. G. Fiedorowiczs

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), zwana potocznie dzikim majerankiem. Jest to gatunek pospolicie występujący w Polsce, głównie w świetlistych zaroślach, na suchych wzgórzach i zboczach, w widnych lasach liściastych. Cała roślina wykorzystywana jest jako przyprawa. Możemy ją spotkać przykładowo w składzie ziół prowansalskich. Warto pamiętać, że w tym przypadku kwiaty (całe kwiatostany) są zdecydowanie bardziej aromatyczne niż same liście. Lebiodka jest doskonałym dodatkiem do sosów, mięs czy sałatek. 

Dodawana też jest do produkcji różnorodnych nalewek ziołowych. Surowcem zielarskim jest ziele lebiodki (Origani Herba) zawierające olejek eteryczny, garbniki, flawonoidy, kwas kawowy, kwas ursolowy, kwas rozmarynowy i fitosterole. Ziele lebiodki wykazuje działanie: dezynfekujące, wykrztuśne, przeciwbiegunkowe, wiatropędne, moczopędne, odtruwające. Kolejnym gatunkiem, który możemy obecnie spotkać jest wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis). Kwiaty wiesiołka nie mają intensywnego smaku. Można je jeść na surowo. Nadają się jako dodatek do sałatek warzywnych lub owocowych oraz do ozdabiania deserów. Jadalne są również młode liście i pędy – na surowo lub po ugotowaniu. Z nasion wiesiołka wyrabiany jest olej o szerokich właściwościach leczniczych.

Smacznego 

Grzegorz Fiedorowicz