Wypożycz sobie naukowca

źródło grafiki: vecteezy.com

Działanie to obejmuje wyjazdy pracowników Uniwersytetu (czynni naukowcy oraz pracownicy dydaktyczni UWM) z wykładami i warsztatami laboratoryjnymi do szkół. Planowanych jest kilkadziesiąt wykładów i zajęć pokazowych w szkołach północno-wschodniej Polski. Jednorazowy czas spotkania do 45 min. W czasie jednego wyjazdu planowanych będzie 1-4 zajęcia, realizowane przez 1-3 osoby. Planowane będą także kawiarnie naukowe w tych miejscowościach, jako międzypokoleniowe spotkanie naukowca z uczniami i społecznością lokalną (osoby dorosłe, w tym z Uniwersytetów Trzeciego Wieku).

 Realizacja zadania "Wypożycz sobie naukowca" rozpocznie się we wrześniu 2020 i potrwa do czerwca 2022 r. (z przerwą na lipiec, sierpień, i wrzesień 2021). W przypadku obostrzeń, związanych z epidemią Covid-19, zaproponujemy wykłady on line w formie webinariów.

 Wykłady i zajęcia w szkołach są jednym z elementów zaplanowanego i spójnego przekazu wiedzy. Ich zadaniem jest przybliżenie postaci naukowca oraz zachęcenie do dalszego udziału w projekcie. Uczniowie zapoznani zostaną z najnowszymi odkryciami nauk biologicznych oraz z pomysłami obserwacji i badań możliwych do wykonania w szkole. Uczniowie i osoby dorosłe w czasie tych wykładów będą zapraszani do przyjazdu na Uniwersytet w ramach organizowanych pikników naukowych (Noc Biologów, Dzień Biologii i Biotechnologii), a nauczyciele z uczniami – na cykliczne spotkania laboratoryjne na Uniwersytecie. Wizyty w szkołach są bardzo ważne dla młodzieży z dalszych miejscowości, dla których utrudniony jest dojazd do Olsztyna innego dużego miasta akademickiego. Organizacyjnie łatwiej i taniej jest przyjechać naukowcowi do odległej od Olsztyna szkoły niż zorganizować wyjazd całej klasy.

 Niebawem pojawią się tytuły proponowanych wykładów.

 Więcej informacji na stronie: http://wbib.uwm.edu.pl/wydzial/oferta-zajec-dla-uczniow/wypozycz-sobie-naukowca

Kierownik zadania: dr Grzegorz Fiedorowicz

Ze względu na obowiązujące przepisy w szkołach, dotyczące Covid-19, zadanie "wypożycz sobie naukowca"  (wykłady i zajęcia w szkołach ) zorganizujemy w formie zdalnej (webinaria). Na życzenie szkoły mogą odbywać się także zajęcia terenowe. 

Szczegóły niżej.

Stanisław Czachorowski


Propozycje wykładów/warsztatów w ramach zadania
"WYPOŻYCZ SOBIE NAUKOWCA'
 w roku akademickim 2019/2020

(zajęcia realizowane w formie zdalnej lub stacjonarnej)

Dodatkowych informacji (zapisy, ustalanie terminów, itp.) udziela koordynator zadania:

dr Grzegorz Fiedorowicz, e-mail:  grzegorz.fiedorowicz@uwm.edu.pl 
kontakt telefoniczny: 89 524 51 31

ZGŁOSZENIA PRZYJMOWANE SĄ  JEDYNIE NA PODANY ADRES E-MAIL !!!

Wykłady

  1. Leptyna – hormon o wielu obliczach (dr hab. inż. Gabriela Siawrys, Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt)
  2. Sezonowość w rozrodzie (dr hab. inż. Gabriela Siawrys, Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt);
  3. Reakcje zwierząt na temperaturę otoczenia (dr hab. Beata Kurowicka, Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt);
  4. Biolog molekularny – współczesny Sherlock Holmes (dr hab. inż. Grzegorz Panasiewicz, prof. UWM lub dr Agata Żmijewska, Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt);
  5. Co mają w sobie kleszcze? (dr hab. Małgorzata Dmitryjuk, Katedra Biochemii)
  6. Słodkie tajemnice pszczelej społeczności (dr hab. Małgorzata Dmitryjuk, Katedra Biochemii)
  7. Żywność psychoaktywna (dr hab. Beata Jarmołowska, prof. UWM, Katedra Biochemii);
  8. Organizmy genetycznie zmodyfikowane – otrzymanie i zastosowanie (dr Wioletta Pluskota, Katedra Fizjologii, Genetyki i Biotechnologii Roślin);
  9. Różnorodność świata grzybów (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  10. Po co grzybom owocniki? (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  11. Tajemnicze życie grzybów (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  12. Czy grzyby mają płeć? - czyli o rozmnażaniu (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii); 
  13. Grzyby zagrażające zdrowiu człowieka (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii); 
  14. Rezerwuary grzybów potencjalnie chorobotwórczych dla człowieka (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  15. Mikrogrzyby w kąpieliskach – fakt czy mit (dr hab. Anna Biedunkiewicz, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  16. Związki grzybów z innym organizmami (dr Ewa Sucharzewska, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  17. Porosty i ludzie (dr hab. Dariusz Kubiak, Katedra Mikrobiologii i Mykologii);
  18. Bioróżnorodność i biotechnologia czyli o maści czarownic do latania i leśnych tulipanach (dr hab. Stanisław Czachorowski, prof. UWM, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  19. Chruściki – podwodni konstruktorzy domków z jedwabiu i ze złota (dr hab. Stanisław Czachorowski, prof. UWM, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  20. Ptaki Islandii i wysp Owczych (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  21. Co w trawie piszczy czyli pospolite i chronione gatunki w naszym otoczeniu (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  22. Makrobezkręgowce siedlisk wodnych (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  23. Przyroda Północy (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  24. Wybiera się sójka za morze czyli dokąd odlatują ptaki (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  25. Islandia kraina ognia i lodu (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  26. Ważki fascynująca grupa owadów (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  27. Ptaki ogrodów (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  28. Ptaki – cztery pory roku (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  29. Ochrona bezkręgowców (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  30. Pożyteczne owady (mgr Krzysztof Lewandowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska);
  31. Na czym polega proces sukcesji ekosystemów? (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  32. Kto kogo zjada, czyli jak tworzy się sieć troficzna oraz co wpływa na jej funkcjonowanie? (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  33. Czy działalność człowieka wpływa na różnorodność roślin? (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  34. Rośliny inwazyjne – wrogowie czy sprzymierzeńcy? (dr hab. Hanna Ciecierska, prof. UWM, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  35. Zdrowa bioróżnorodność (dr Aldona Fenyk, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  36. Czy grzyby potrzebne są roślinom? - rzecz o mikoryzie (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  37. Prozdrowotne właściwości grzybów wielkoowocnikowych (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  38. O owocach prawie wszystko (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  39. „Autostopem przez świat” czyli rozprzestrzenianie się roślin (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  40. Trawy – niepozorni zwycięzcy (dr Paweł Loro, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  41. Tajemnice Antarktyki (dr Paweł Loro, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody);
  42. Różne oblicza śmierci komórki (dr Olga Jabłońska, Katedra Zoologii)
  43. Dodatkowe chromosomy – czy to zawsze coś złego? (dr Olga Jabłońska, Katedra Zoologii)
  44. Rośliny wspomagające odporność (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody; dr  hab. Dorota Górniak, prof. UWM, Katedra Mikrobiologii i Mykologii), 
  45. Gdzie znaleźć słodycz? (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody; dr  hab. Dorota Górniak, prof. UWM, Katedra Mikrobiologii i Mykologii), 

aktualizacja: 02.02.2021

Warsztaty:

  1. Informacja zawarta w genach (dr Wioletta Pluskota, Katedra Fizjologii, Genetyki i Biotechnologii Roślin),warsztaty, 90 min.
  2. Blaski i cienie hirudoterapii (dr Iwona Jeleń, Katedra Zoologii),prezentacja, pokaz
  3. Praca serca podczas wysiłku fizycznego(dr hab. Beata Kurowicka, Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt), warsztaty, pomiar ciśnienia krwi, itp.;
  4. Poznajemy rośliny obce i inwazyjne w okolicy (dr hab. Hanna Ciecierska, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody), warsztaty terenowe w okolicach szkoły, czas trwania: 2-3 godz. lekcyjne, termin: wiosna lub jesień;
  5. Poznaj rośliny swoich okolic (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody), warsztaty terenowe w okolicach szkoły, czas trwania: 2-3 godz. lekcyjne, termin: wiosna lub jesień;
  6. Poznaj grzyby wielkoowocnikowe swoich okolic (dr Grzegorz Fiedorowicz, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody), warsztaty terenowe w okolicach szkoły, czas trwania: 2-3 godz. lekcyjne, termin: wrzesień-listopad;
  7. CO2 na ławie oskarżonych - śledztwo biologa (dr Paweł Loro, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody), prezentację z aktywnym udziałem uczestników spotkania, którzy będą pełnili rolę sędziów, adwokatów i prokuratorów;
  8. „Top model w nauce” (dr Anna Leska, Katedra Zoologii) - przewodnik po organizmach modelowych powszechnie stosowanych w badaniach naukowych; czas trwania 45 min.;
  9. Czy można zobaczyć kwasy nukleinowe? (dr Anna Leska, Katedra Zoologii), czas trwania 45 min., możliwa realizacja w formie wykładu.

aktualizacja: 02.02.2021


Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne w tym miesiącu

Obraz

Rzecz o sporach, czyli typy zarodników i sposoby ich powstawania u różnych grup grzybów

Ryc. 1. Zarodniki workowe (askospory) u  Sordaria macrospora  (autor: Aurora Storlazzi)   Grzyby to organizmy, których sposób rozmnażania mógłby niejednego przyprawić o ból głowy. Mnogość rodzajów, kształtów, sposobów powstawania oraz skomplikowane nazewnictwo. Które z nich są mitosporami, a które mejosporami, które endo-, a które egzosporami?   Spróbujmy uporządkować tę wiedzę. Grzyby rozmnażają się na trzy sposoby: płciowo, bezpłciowo i wegetatywnie. W obecnym rozważaniu zajmiemy się rozmnażaniem bezpłciowym, ponieważ wiąże się z powstawaniem wielu typów zarodników. Zacznijmy od prostego podziału na zarodniki: nieruchliwe ( aplanospory ) oraz ruchliwe ( zoospory ). Te drugie są produkowane przez grzyby, które bytują w wodach. Mają wić, pozwalającą im na aktywny ruch. Wici są różnorodne: biczykowate, czyli gładkie lub piórkowate, czyli z kurczliwymi włókienkami białkowymi (mastigonemami). A aplanospory? Są to zarodniki, których rodzajów jest znacznie więcej i ic...
Obraz

Heterogonia - biologiczny sens przemiany pokoleń w cyklu życiowym, przykład wrotków (Rotifera)

Wrotek ( Rotifera )   Ptygura pilula . By Frank Fox - http://www.mikro-foto.de, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20228897   Heterogonia  ( alloigenesis ) od greckich słów[gr. héteros ‘inny’, gonḗ ‘narodziny’, to forma przemiany pokoleń , w której osobniki kolejnych pokoleń rozmnażają się dzieworodnie (bezpłciowo) i płciowo. Dotyczy więc przemiany pokoleń diploidalnych i haploidalnych (z biologicznego punktu widzenia warto poszukiwać ewolucyjnych analogii w przemianie pokoleń haploidalncyh i diploidalncyh u eukariotycznych glonów ( Protista ), grzybów i roślin naczyniowych.  Biologiczne znaczenie heterogonii polega na szybkim i bardzo dużym zwiększeniu liczebności populacji w fazie partenogenetycznej, a tym samym zwiększenie zasięgu populacji (gatunku). W fazie płciowej, dzięki rekombinacji genetycznej , zwiększa się różnorodność populacji a tym samym zwiększają się szanse na przetrwanie w zmiennych lub niekorzystnych warunkach środo...
Obraz

Czy ser pleśniowy może spleśnieć?

Fot. 1. Penicillium camemberti - hodowla na agarze Sabourauda (A. Biedunkiewicz) Sery pleśniowe przez wiele osób traktowane są jako wykwintny przysmak, ale niektórzy w ogóle ich nie tolerują - z powodu mdłego smaku i odurzającej woni. Najczęściej kojarzone są z Francją, gdzie jest produkowanych kilkaset gatunków serów pleśniowych zarówno z mleka krowiego jak i koziego. W kulinarnych przepisach coraz częściej podawany jest ser pleśniowy jako dodatek do sałatek, pizzy, kanapek i makaronów. W sklepach spożywczych dostępnych jest wiele rodzajów pleśniowych serów od popularnego camemberta czy brie przez sery bardziej wykwintnych, jak amablu z niebieską pleśnią. Sery pleśniowe, podobnie zresztą jak wiele innych serów, powstają z mleka, które jest ścinane za pomocą specjalnego enzymu trawiennego - podpuszczki, a następnie poddawane procesowi dojrzewania. Dopiero na tym etapie, dzięki odpowiednim „szlachetnym pleśniom”, nabierają swojego wyjątkowego charakteru. Podstawowy podział serów pleśnio...
Obraz

Fialida, konidiofor, metula i inne tajemnice związane z niektórymi grzybami pleśniowymi

Fot. 1. Aspergillus (makro) Grzyby , to organizmy, o których można mówić, czy pisać w różnych aspektach. Świat grzybów jest bardzo zróżnicowany. Zamieszkują, czy też lepiej byłoby określić – występują we wszystkich strefach klimatycznych i we wszystkich szerokościach geograficznych. Są organizmami bardzo plastycznymi, tzn. z łatwością przystosowują się do nowych, czy też zmieniających się warunków środowiska, które je w danym miejscu „zastaną”. Czy są pożądane? Nie zawsze, nie wszystkie i nie wszędzie. Dzisiaj możemy przybliżyć świat grzybów, których pojawianie się nie kojarzy nam się z czymś pozytywnym – pleśnie, czy też grzyby pleśniowe. O obecności grzybów pleśniowych dowiadujemy się zazwyczaj, gdy ich grzybnia rozwinie się wizualnie i pokryje zapomniany kawałek chleba, owoc czy też wyrośnie w słoiku z „zapomnianym” sokiem czy dżemem. Widzimy wówczas puchatą darń, czyli grzybnię zbudowaną ze strzępek. Grzyby pleśniowe są jednak obecne wokół nas wszędzie, nie tylko w formie fragmentó...
Obraz

Purchawki, purchawice, tęgoskóry i czasznice czyli o owocnikach gasteroidalnych

Fot. 1. Czasznica.  Grzyby gasteroidalne, czyli tzw. wnętrzniaki, to grupa grzybów, których cechą charakterystyczną jest zamknięcie hymenium wewnątrz owocnika aż do momentu dojrzałości zarodników. W skład tej grupy wchodzą gatunki należące do zupełnie odrębnych linii rozwojowych – z tego względu wnętrzniaki podzielone zostały na szereg mniejszych jednostek w randze rzędów. Wnętrzniaki pochodzą prawdopodobnie od pieczarkowców ( Agaricales ), u których pojawiła się tendencja do przekształceń owocników kapeluszowych w owocniki zamknięte. Przypuszcza się, że przekształcenie to następowało pod wpływem osuszania się klimatu w ostatnich okresach historii Ziemi – w późnym trzeciorzędzie i czwartorzędzie. Wiele grzybów o zamkniętych owocnikach przystosowało się następnie wtórnie do siedlisk bardziej wilgotnych – są to przedstawiciele sromotnikowców ( Phallales ). Owocniki tych grzybów mają zwykle kształty kuliste i składają się z trzech zasadniczych części: - warstwy rodzajnej, nazywanej gl...
Obraz

Grzyby mięsożerne, czyli jakie?

Fot. Arthrobotrys łapiący nicienia – z opisu dr. Wilhelma Zopfa z 1888 r. O grzybach zazwyczaj myślimy w kontekście potrawy na talerzu. W tej mierze najlepsze są borowiki, podgrzybki, kurki, czyli pieprzniki i oczywiści pieczarki. To pierwsza myśl, gdy przychodzi nam do głowy chęć na posiłek. Czy grzyby również miewają chęć na posiłek? Tak. Takie są grzyby drapieżne, mięsożerne nazywane też zoofagicznymi. Grzyby są najczęściej pasożytami lub/ i patogenami roślin, zwierząt i człowieka. Jednak ich związek z nicieniami, które występują w glebie jest wyjątkowy. Nicienie to „ofiary”, które w łatwy dla grzybów sposób mogą wpaść w liczne pułapki zastawiane przez grzyby, stając się dla nich posiłkiem. Dotychczas zidentyfikowano ponad 200 gatunków grzybów, które posiadają mechanizmy ułatwiające identyfikację, wabienie i tworzenie zasadzek dla złowienia zdobyczy. Najwcześniejsze wzmianki o grzybach drapieżnych pojawiają się w klasycznych doniesieniach opisujących obserwacje chwytania i trawienia...

Najchętniej czytane

Szczotecznica szarawka: włochata piękność z lasu - dlaczego raz jest lepiej być widocznym a czasem nie?

(Fotografia autorstwa: Jutta Bündgen) Cykl życiowy wielu organizmów jest złożony, poszczególne stadia rozwojowe mogą się od siebie bardzo różnić wyglądem, siedliskiem życia, funkcją w ekosystemie. Złożoność przyrody jest ogromna ale wszystko ma jakiś sens. Odkrywanie tych zależności i powiązań jest niezwykle ekscytujące i wciągające. Zazwyczaj gąsienice motyli uważamy za brzydkie a motyle (stadium imago) za piękne. Ale w przypadku szczotecznicy szarawki jest chyba odwrotnie. Motyle (ćmy) są szarobure i nie zwracają na siebie większej uwagi. Natomiast gąsienice się przepięknie żółte i włochate. I jedno i drugie służy obronie. Szara barwa motyli ułatwia im ukrycie się na pniu drzew (gdy odpoczywają na pniu to trudno jest je zobaczyć). W rejonach uprzemysłowionych, gdzie powietrze jest bardziej zapylone i zadymione (a więc wszystko przykryte kurzem i szarzyzną) wśród szczotecznicy przeważają osobniki szare. W środowisku czystym liczniejsza jest forma jasna. Czyli tak, jak wyglądają pnie d...

Rzecz o sporach, czyli typy zarodników i sposoby ich powstawania u różnych grup grzybów

Ryc. 1. Zarodniki workowe (askospory) u  Sordaria macrospora  (autor: Aurora Storlazzi)   Grzyby to organizmy, których sposób rozmnażania mógłby niejednego przyprawić o ból głowy. Mnogość rodzajów, kształtów, sposobów powstawania oraz skomplikowane nazewnictwo. Które z nich są mitosporami, a które mejosporami, które endo-, a które egzosporami?   Spróbujmy uporządkować tę wiedzę. Grzyby rozmnażają się na trzy sposoby: płciowo, bezpłciowo i wegetatywnie. W obecnym rozważaniu zajmiemy się rozmnażaniem bezpłciowym, ponieważ wiąże się z powstawaniem wielu typów zarodników. Zacznijmy od prostego podziału na zarodniki: nieruchliwe ( aplanospory ) oraz ruchliwe ( zoospory ). Te drugie są produkowane przez grzyby, które bytują w wodach. Mają wić, pozwalającą im na aktywny ruch. Wici są różnorodne: biczykowate, czyli gładkie lub piórkowate, czyli z kurczliwymi włókienkami białkowymi (mastigonemami). A aplanospory? Są to zarodniki, których rodzajów jest znacznie więcej i ic...

Purchawki, purchawice, tęgoskóry i czasznice czyli o owocnikach gasteroidalnych

Fot. 1. Czasznica.  Grzyby gasteroidalne, czyli tzw. wnętrzniaki, to grupa grzybów, których cechą charakterystyczną jest zamknięcie hymenium wewnątrz owocnika aż do momentu dojrzałości zarodników. W skład tej grupy wchodzą gatunki należące do zupełnie odrębnych linii rozwojowych – z tego względu wnętrzniaki podzielone zostały na szereg mniejszych jednostek w randze rzędów. Wnętrzniaki pochodzą prawdopodobnie od pieczarkowców ( Agaricales ), u których pojawiła się tendencja do przekształceń owocników kapeluszowych w owocniki zamknięte. Przypuszcza się, że przekształcenie to następowało pod wpływem osuszania się klimatu w ostatnich okresach historii Ziemi – w późnym trzeciorzędzie i czwartorzędzie. Wiele grzybów o zamkniętych owocnikach przystosowało się następnie wtórnie do siedlisk bardziej wilgotnych – są to przedstawiciele sromotnikowców ( Phallales ). Owocniki tych grzybów mają zwykle kształty kuliste i składają się z trzech zasadniczych części: - warstwy rodzajnej, nazywanej gl...

Heterogonia - biologiczny sens przemiany pokoleń w cyklu życiowym, przykład wrotków (Rotifera)

Wrotek ( Rotifera )   Ptygura pilula . By Frank Fox - http://www.mikro-foto.de, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20228897   Heterogonia  ( alloigenesis ) od greckich słów[gr. héteros ‘inny’, gonḗ ‘narodziny’, to forma przemiany pokoleń , w której osobniki kolejnych pokoleń rozmnażają się dzieworodnie (bezpłciowo) i płciowo. Dotyczy więc przemiany pokoleń diploidalnych i haploidalnych (z biologicznego punktu widzenia warto poszukiwać ewolucyjnych analogii w przemianie pokoleń haploidalncyh i diploidalncyh u eukariotycznych glonów ( Protista ), grzybów i roślin naczyniowych.  Biologiczne znaczenie heterogonii polega na szybkim i bardzo dużym zwiększeniu liczebności populacji w fazie partenogenetycznej, a tym samym zwiększenie zasięgu populacji (gatunku). W fazie płciowej, dzięki rekombinacji genetycznej , zwiększa się różnorodność populacji a tym samym zwiększają się szanse na przetrwanie w zmiennych lub niekorzystnych warunkach środo...

Zajrzyj pod kapelusz grzyba i sprawdź co zobaczysz

Fot. 1. Cantharellus cibarius , listewki  Grzyby występujące w naszych lasach zaliczamy w większości do wielkoowocnikowych ( Macromycetes ). Budowa morfologiczna (zewnętrzna) owocników tych grzybów jest cechą charakterystyczną dla rzędu czy rodziny. Zazwyczaj określa się je jako: kapeluszowe, czyli agarykoidalne. Nazwa ta pochodzi od nazwy łacińskiej pieczarki – Agaricus , która jest chyba jednym z najbardziej znanych grzybów występujących na łąkach ale dostępnych także w sprzedaży detalicznej. W budowie owocnika wyróżniamy dwa podstawowe elementy: trzon i kapelusz. Czy zastanawialiście się co grzyb ma pod kapeluszem? Na pewno można byłoby określić to „miejsce” jako „fabryka produkująca zarodników służące do rozprzestrzeniania się na znaczne odległości”. Przyjrzyjmy się temu z bliska. Grzyby należące do podstawczaków ( Basidiomycetes ) tworzą na ogół widoczne owocniki o średnicy powyżej 0,5 cm lub 0,1 cm). Ich miąższ może wykazywać dużą różnorodność pod względem charakteru pseudotk...

Polskie nazwy grzybów - pod lupą, czyli dlaczego podgrzybek brunatny musiał stać się podgrzybem brunatnym

Fot. 1. Podgrzyb brunatny ( Imleria badia ) = dawniej podgrzybek brunatny ( Xerocomus badius ). (fot. Barbara Kudławiec)   Od pewnego czasu w mediach toczy się dyskusja na temat zmian w polskich nazwach grzyb ó w. Pojawiły się pytania i wątpliwości dotyczące zasadności rekomendowanych zmian. Sk ąd chęć „grzebania” w nazwach? Kto je tworzy? Kto będzie z nich korzystał? Po co nam taki „tw ó r”, jak Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzyb ó w ? Ile tantiem dostają członkowie Komisji za swoje „wymysły” ? To tylko drobna porcja komentarzy i pytań, na które można natknąć się  w internecie. Postara my się odpowiedzieć na te i inne pojawiające się pytania i tym samym rozwiać przynajmniej część wątpliwości. Polskie Towarzystwo Mykologiczne (w skr ó cie PTMyk) powstało w 2011 roku jako pozarządowa organizacja non -profit. Skupia zar ó wno naukowc ó w, jak i praktyk ó w i pasjonat ó w mykologii. W grudniu 2012 roku powołano do działania Komisję ds. Polskiego Nazewnictwa Grzyb ó...

O rozmnażaniu ślimaków i o GMO

Człowiek to stworzenie społeczne, lubi towarzystwo. Na dodatek łączy się w pary, trwale lub okresowo, z myślą o miłości, reprodukcji i rekombinacji. Bez wątpienia przynajmniej od czasu do czasu  umysł ma zaprzątnięty miłością... O reprodukcji i bioróżnorodności myśli rzadziej a o rekombinacji wcale. Chyba, że akurat jest to dociekliwy uczeń lub naukowiec,  który o genach lub symbiogenezie rozmyśla. Jeśli się głębiej zastanowić, to wszyscy jesteśmy GMO (genetycznie modyfikowanymi organizmami). Mimowolnie i nieświadomie ale GMO. Modyfikują się nawet obojnaki, tak jak ślimak winniczek (zamieszczony na ilustracji wyżej, z lewej strony widoczne także dwa ślimaki bursztynki ). Dlaczego ciągnie nas do ludzi i dlaczego szukamy swojej drugiej połówki? Sami sobie nie wystarczamy. Ślimak winniczek (po łacinie Helix pomatia ) przez zarobkowych zbieraczy bywa mylony z ginącym ślimakiem żółtawym ( Helix lutescens ). Na Warmii i Mazurach winniczek jest gatunkiem obcym, zawleczonym przez czł...

Wykwit zmienny czyli opowieść o śluzowcach

Zobaczyłem to coś na złamanym pniu drzewa, jakieś dwa metry nad powierzchnią gruntu, gdy rozglądałem się za chruścikami i innymi owadami wodnymi w rzece Skrwie Lewej. Bo jest i Skrwa Prawa. Skoro są dwie Skrwy w bliskim sąsiedztwie to trzeba je jakoś rozróżniać - w tym przypadku względem rzeki Wisły, do której obie wpadają. Słoneczny dzień ale w lesie przyjemny cień. Na początku pomyślałem, że to taka niezwykle piękna gra światła. Ale byłaby za intensywnie żółta ta plama świetlna. W następnej sekundzie pomyślałem, że to może porost. Ale kształt i położenie nie za bardzo pasowały do żółtych porostów. Grzyb? Też nie. Tak wyglądać może tylko śluzowiec. Niezwykły organizm, który przekracza wszelkie granice i trudno go jednoznacznie zaklasyfikować w systemie życia. Może dlatego, że śluzowce są organizmami archaicznymi, pochodzącymi z czasów, gdy dopiero powstawały wielokomórkowce i rodziło się rozmnażanie płciowe? Wykwit zmienny, zwany także wykwitem piankowatym ( Fuligo septic a) - bo to ...